Borac za izgubljene slučajeve
Otkako postoji, Holivud je bio pun buntovnika i nepodobnih - glumaca, reditelja i scenarista koji su se protivili glavnotokovskim idejama i pritiscima producenata, trudeći se da proguraju svoju viziju na filmskom platnu i tako očuvaju autorski integritet pa i dušu. Među ovima se svakako ističe može biti i najveći pobunjenik ikada, režiser i scenarista Sem Pekinpa (1925-1984). Večito u svađi sa producentskim naredbodavcima i nalogodavcima, okončao je svoju burnu karijeru podlegavši posledicama nezdravog života, oličenog u uživanju alkohola i droga. Junaci njegovih filmova su mahom gubitnici i usamljenici koji pokušavaju da iznađu kakav-takav kodeks časti i morala u jednom mračnom i beznadnom svetu merkantilizma i nasilja. S obzirom na interesovanje za ove istorijske gubitnike mnogi od njegovih filmova imaju revizionističku notu, pogotovo oni iz vestern žanra.
Tako je u svom čuvenom filmu Pet Geret i Bili Kid predočio drugačiju viziju čuvene priče iz američkog folklora o pobunjeniku i revolverašu Vilijamu Boniju. U njoj se Boni i njegovi drugovi bore za produžetak slobodnog života na američkoj granici, i dalje 'necivilizovanoj', i pokušavaju da odole oružanim snagama pljačkaških barona koji zasnivaju novo društvo u kojem su oni gospodari kapitala a svi ostali njihove sluge. Gvozdeni krst (po istoimenom nemačkom vojnom odlikovanju) nam se obraća iz perspektive vojnika nacional-socijalističke, Hitlerove, Nemačke koji se u povlačenju sa sovjetskog fronta iskupljuju međusobnom solidarnošću i herojskom borbom. Interesantno je napomenuti da su delovi ovog filma snimljeni u SFRJ i da jednu od uloga tumači mladi Slavko Štimac. U kultnom filmu Donesite mi glavu Alfreda Garsije junak je Beni, penzionisani oficir a sada pijanista koji biva upleten u mafijašku osvetu jednog meksičkog kriminalnog bosa. Nakon što se svojski potrudi da se iz svega izvuče čistih ruku i sa glavom na ramenima Beni ipak bira put junaštva i herojstva.
Legendarni film Psi od slame svojevrsni je traktat o nasilju i ljudskoj fragilnosti. Glavni junak je intelektualac i pacifista (glumi ga Dastin Hofman) koji sa svojom ženom biva suočen sa seoskim bitangama u mestu u koje se doselio. Zasnovan na romanu u kojem se razrađuje ideja iz kineskog Tao Te Činga u kojoj se ljudi porede sa slamnatim psima koji se u ceremonijama koriste na indiferentan način a potom odbacuju, ovaj film, kao uostalom i svi Pekinpovi filmovi, ima i biografsku crtu suočavanja sa nasiljem. Jedan od presudnih momenata u životu ovog režisera dogodio se kada je kao deo američke vojske bio poslat na azijski front, u Kinu, gde je prisustvovao jednom ratnom zločinu okupatorske japanske vojske nad kineskim zarobljenicima. Od glavnokomandujućih američke vojske stigla je naredba da Pekinpa i njegovi drugovi ne intervenišu. Kasnije su mu te iste vojne vlasti zabranile da se u Pekingu oženi jednom ženom koju je upoznao, što je samo potvrdilo stav o suštinskoj i moralnoj ravnodušnosti onih na vrhu prema potrebama običnih, 'malih' ljudi.
Film koji se univerzalno ističe kao najuspešnije ostvarenje našeg buntovnika je svakako Divlja horda, u svoje vreme šokantan za javnost zbog scena nasilja i antiherojskih protagonista koji su se potpuno razlikovali od idiličnih vrlih momaka do tada prikazivanih u vesternima. Ti protagonisti su ostareli revolveraši i pljačkaši banaka, u povlačenju pred modernizovanim svetom u kojem za njih više nema mesta. U uvodnoj sceni njihovog ulaska u mirni gradić, impregniranoj simboličkim, pa i teološkim značenjem, vidimo grupu dece koja se zabavljaju gledanjem jednog uznemirujućeg prizora. U jednom ograđenom parčetu zemljišta nekoliko velikih škorpija je napadnuto od strane horde crvenih mrava, koji ih potpuno preplavljuju. Mučan prizor pogibije smrtonosnih ali i fascinantnih stvorenja propraćen je okrutnim smehom dece, ovim prizorom veoma zabavljene. Nakon ovakve najave dolazi do žestokog obračuna između pljačkaša i plaćenika banke koji su im napravili zasedu, obračuna u čijoj unakrsnoj vatri ginu nedužni prolaznici - muškarci, žene i deca podjednako. Kako okoreli i beskrupulozni pistolerosi tako i pobožni vernici okupljeni na antialkoholičarskom mitingu.
Pajk Bišop, vođa bande, odnosno horde, mučen je osećanjima krivice dok sa svojim saputnicima pokušava da umakne poteri i nađe utočište u Meksiku. Ono što ga najviše proganja nisu dolari koje je ukrao ili nedužni ljudi koji su stradali u obračunima već to što je svog saborca, Dika Torntona, ostavio na milost i nemilost Pinkertonovim agentima, dok je on sam pobegao i spasio svoju kožu. Taj isti Tornton sada je primoran da ga kao vođa potere juri, kako bi zadobio svoju slobodu i izbavio se zatvora i strahovitog mučenja koje je u njemu pretrpeo. Vilijam Holden, u svoje vreme jedan od najtraženijjih holivudskih glumaca, sjajno igra ulogu Bišopa, dok pokušava da među svoje odrpane i neotesane bandite unese duh solidarnosti prema čoveku koji je, makar u ovom trenutku, pored tebe i bori se na tvojoj strani.
Nakon brojnih peripetija i jedne uspele pljačke Bišop i njegovi banditi stavljeni su pred sledeći izbor: da uzmu zlato i odjašu u zalazak sunca, namireni i penzionisani ili da ostanu i bore se za iskupljenje i mrvu egzistencijalnog smisla u moru besmislenog nasilja. Oni čine svoj izbor u jednoj od emotivno najsnažnijih scena svih vremena, koja svakako zavređuje mesto u analima filmske istorije, i svojim činom potvrđuju dobro poznat Pekinpov kredo - po kojem postoje neke stvari za koje vredi zanemariti brigu o sopstvenoj guzici. Kroz svoje junake ovaj režiser je postigao neke stvari koje u stvarnom životu nije ni mogao, za sobom ostavivši večitu i neprevaziđenu sliku herojskog čina, veoma sličnu slici koju imamo u jednom Milošu Obiliću, dok nakon njega u Holivudu skoro da nemamo nikoga ko bi se svojim integritetom i otresitošću iole mogao približiti njegovom primeru. Današnja filmska ostvarenja su mahom produkt niza kompromisa pri čemu je glavna motivacija profit, dok je eventualna autentična vizija tek na drugom mestu. Preostaje nam da se povremeno vratimo u prošlost i pogledamo neki Pekinpov film, imajući na umu krilaticu: ''Prokleta je Amerika i zlato što sja.''
Tako je u svom čuvenom filmu Pet Geret i Bili Kid predočio drugačiju viziju čuvene priče iz američkog folklora o pobunjeniku i revolverašu Vilijamu Boniju. U njoj se Boni i njegovi drugovi bore za produžetak slobodnog života na američkoj granici, i dalje 'necivilizovanoj', i pokušavaju da odole oružanim snagama pljačkaških barona koji zasnivaju novo društvo u kojem su oni gospodari kapitala a svi ostali njihove sluge. Gvozdeni krst (po istoimenom nemačkom vojnom odlikovanju) nam se obraća iz perspektive vojnika nacional-socijalističke, Hitlerove, Nemačke koji se u povlačenju sa sovjetskog fronta iskupljuju međusobnom solidarnošću i herojskom borbom. Interesantno je napomenuti da su delovi ovog filma snimljeni u SFRJ i da jednu od uloga tumači mladi Slavko Štimac. U kultnom filmu Donesite mi glavu Alfreda Garsije junak je Beni, penzionisani oficir a sada pijanista koji biva upleten u mafijašku osvetu jednog meksičkog kriminalnog bosa. Nakon što se svojski potrudi da se iz svega izvuče čistih ruku i sa glavom na ramenima Beni ipak bira put junaštva i herojstva.
Legendarni film Psi od slame svojevrsni je traktat o nasilju i ljudskoj fragilnosti. Glavni junak je intelektualac i pacifista (glumi ga Dastin Hofman) koji sa svojom ženom biva suočen sa seoskim bitangama u mestu u koje se doselio. Zasnovan na romanu u kojem se razrađuje ideja iz kineskog Tao Te Činga u kojoj se ljudi porede sa slamnatim psima koji se u ceremonijama koriste na indiferentan način a potom odbacuju, ovaj film, kao uostalom i svi Pekinpovi filmovi, ima i biografsku crtu suočavanja sa nasiljem. Jedan od presudnih momenata u životu ovog režisera dogodio se kada je kao deo američke vojske bio poslat na azijski front, u Kinu, gde je prisustvovao jednom ratnom zločinu okupatorske japanske vojske nad kineskim zarobljenicima. Od glavnokomandujućih američke vojske stigla je naredba da Pekinpa i njegovi drugovi ne intervenišu. Kasnije su mu te iste vojne vlasti zabranile da se u Pekingu oženi jednom ženom koju je upoznao, što je samo potvrdilo stav o suštinskoj i moralnoj ravnodušnosti onih na vrhu prema potrebama običnih, 'malih' ljudi.
Film koji se univerzalno ističe kao najuspešnije ostvarenje našeg buntovnika je svakako Divlja horda, u svoje vreme šokantan za javnost zbog scena nasilja i antiherojskih protagonista koji su se potpuno razlikovali od idiličnih vrlih momaka do tada prikazivanih u vesternima. Ti protagonisti su ostareli revolveraši i pljačkaši banaka, u povlačenju pred modernizovanim svetom u kojem za njih više nema mesta. U uvodnoj sceni njihovog ulaska u mirni gradić, impregniranoj simboličkim, pa i teološkim značenjem, vidimo grupu dece koja se zabavljaju gledanjem jednog uznemirujućeg prizora. U jednom ograđenom parčetu zemljišta nekoliko velikih škorpija je napadnuto od strane horde crvenih mrava, koji ih potpuno preplavljuju. Mučan prizor pogibije smrtonosnih ali i fascinantnih stvorenja propraćen je okrutnim smehom dece, ovim prizorom veoma zabavljene. Nakon ovakve najave dolazi do žestokog obračuna između pljačkaša i plaćenika banke koji su im napravili zasedu, obračuna u čijoj unakrsnoj vatri ginu nedužni prolaznici - muškarci, žene i deca podjednako. Kako okoreli i beskrupulozni pistolerosi tako i pobožni vernici okupljeni na antialkoholičarskom mitingu.
Pajk Bišop, vođa bande, odnosno horde, mučen je osećanjima krivice dok sa svojim saputnicima pokušava da umakne poteri i nađe utočište u Meksiku. Ono što ga najviše proganja nisu dolari koje je ukrao ili nedužni ljudi koji su stradali u obračunima već to što je svog saborca, Dika Torntona, ostavio na milost i nemilost Pinkertonovim agentima, dok je on sam pobegao i spasio svoju kožu. Taj isti Tornton sada je primoran da ga kao vođa potere juri, kako bi zadobio svoju slobodu i izbavio se zatvora i strahovitog mučenja koje je u njemu pretrpeo. Vilijam Holden, u svoje vreme jedan od najtraženijjih holivudskih glumaca, sjajno igra ulogu Bišopa, dok pokušava da među svoje odrpane i neotesane bandite unese duh solidarnosti prema čoveku koji je, makar u ovom trenutku, pored tebe i bori se na tvojoj strani.
Nakon brojnih peripetija i jedne uspele pljačke Bišop i njegovi banditi stavljeni su pred sledeći izbor: da uzmu zlato i odjašu u zalazak sunca, namireni i penzionisani ili da ostanu i bore se za iskupljenje i mrvu egzistencijalnog smisla u moru besmislenog nasilja. Oni čine svoj izbor u jednoj od emotivno najsnažnijih scena svih vremena, koja svakako zavređuje mesto u analima filmske istorije, i svojim činom potvrđuju dobro poznat Pekinpov kredo - po kojem postoje neke stvari za koje vredi zanemariti brigu o sopstvenoj guzici. Kroz svoje junake ovaj režiser je postigao neke stvari koje u stvarnom životu nije ni mogao, za sobom ostavivši večitu i neprevaziđenu sliku herojskog čina, veoma sličnu slici koju imamo u jednom Milošu Obiliću, dok nakon njega u Holivudu skoro da nemamo nikoga ko bi se svojim integritetom i otresitošću iole mogao približiti njegovom primeru. Današnja filmska ostvarenja su mahom produkt niza kompromisa pri čemu je glavna motivacija profit, dok je eventualna autentična vizija tek na drugom mestu. Preostaje nam da se povremeno vratimo u prošlost i pogledamo neki Pekinpov film, imajući na umu krilaticu: ''Prokleta je Amerika i zlato što sja.''
Коментари
Постави коментар